การเพาะเห็ดขอนขาว

เห็ดขอนขาว

เห็ดขอนขาว มีชื่อเรียกอื่น เช่น เห็นขอน เพราะพบขึ้นตามขอนไม้ที่หักโค่น หรือถูกตัดฟันต่อมาพบว่ามีเห็ดขอนขึ้นตามธรรมชาติบนขอนไม้เช่นกัน แต่สีดอกเห็ดค่อนข้างดำ จึงเรียกแยกกันให้ชัดเจนว่า เห็ดขอนขาว และ เห็ดขอนดำ ในภาคกลางพบขึ้นเองกับตอมะม่วงในฤดูฝน จึงเรียก เห็ดมะม่วง แต่เมื่อเข้าตลาดพ่อค้าเรียก เห็ดขอน เหมือนกันหมด แม้จะเป็นเห็ดในสกุลของ เห็ดหอม ตามการจำแนกของนักพฤกษศาสตร์ แต่ลักษณะรูปร่างหน้าตาเหมือนกับเห็ดนางรม เพียงแต่ดอกบางกว่า เหนียวกว่า และมีกลิ่นเห็ด (หรือ มัชรูมอโรน่า) หอมกว่า เป็นที่นิยมรับประทานของคนอีสานและคนเหนือ

วิธีทำก้อนเชื้อเห็ด

วัสดุ อุปกรณ์

1.ขี้เลื่อย 100 กิโลกรัม

2.ปูนขาว 2 กิโลกรัม

3.ดีเกลือ 2 ขีด

4.รำละเอียด 7 กิโลกรัม

5.น้ำ

6.ถุงขนาด 6 ½ x12” หรือ ถุงร้อน 7x11”

การทำก้อนเชื้อเห็ด

นำส่วนผสมทั้งหมดมาคุกเคล้าให้เข้ากัน โดย ให้ส่วนผสมได้ความชื้นที่พอดี จากนั้น นำส่วนผสมที่ได้กรอกใส่ถุงให้เต็มถุงแล้ว ทุบให้แน่น แล้วปิดฝา นำถุงที่กรอกส่วนผสมไปนึ่งในเตาความร้อน 100 องศาเซลเซียส ใช้เวลานึ่งประมาณ 3-4 ชั่วโมง แล้วนำออกจากเตา มาพักให้เย็น 12 ชั่วโมง ในห้องที่ไม่มีลมโกรก หลังจากนั้น ต่อเชื้อเห็ดลงใน ก้อนถุงอาหาร แล้วนำก้อนเชื้อไปบ่มในโรงเรือน 45 วัน พอเชื้อเห็ดเดินเต็มทั้งก้อนก็สามารถนำไปเปิดดอกได้

การดูแลก้อนเชื้อเห็ดในโรงบ่มเชื้อ
1.ปัญหาจะมีพวกแมลงหวี่ แมลงวัน แก้ไขด้วยวิธีการน้ำมันเครื่อง ป้ายที่ฝาปิดก้อนเชื้อ และ ล้าง ออกโดยใช้น้ำฉีดก่อนที่จะนำไป เปิดดอก

2. ถ้านึ่งก้อนเชื้อเห็ดไม่สุก จะทำให้เกิดราขาว ราเขียวได้ หรือการที่เกิดราในก้อนเชื้อเห็ดอาจเป็นเพราะ ถุงมีรอยขาดจากการที่ขี้เลื่อยทิ่มถุงแตก ฉะนั้นต้องจัดการให้ดีก่อนนำมาอัดก้อน ด้วยการร่อนเอาเศษไม้ที่หยาบๆ ออกส่วนก้อนที่เศษไม้ทิ่มให้เอาเทปกาวแปะปิดรูให้เรียบร้อย

การเพาะเห็ดขอนขาวในขอนไม้

การใช้ขอนไม้ เช่น ไม้มะม่วง ในการเพาะเห็ดขอนขาว การเพาะเห็ดด้วยวิธีนี้ เราต้องใช้ท่อนไม้มะม่วง แล้วเจาะรู เพื่อนำเชื้อเห็ดอัดลงไปในรูที่เราเจาะ

วิธีการและขั้นตอนการเพาะ

- เตรียมท่อนไม้ ขนาดเส้นผ่าศูนย์ 4 – 6 นิ้ว ความยาว 1 เมตร
- ใช้สว่านไฟฟ้าขนาด 5 - 6 หุน เจาะขอนไม้ที่เตรียมไว้เป็นรู ให้มีความลึก ประมาณ 5 เซนติเมตร โดยทำเป็นแถวๆ ตามความยาวของไม้ และ ให้แต่ละแถวให้ห่างกันประมาณ 10 – 15 เซนติเมตร

- นำเชื้อเห็ดที่ซื้อมา ส่วนใหญ่เขาใช้ทำมาจากเมล็ดธัญพืชคือเมล็ดข้าวฟ่าง ใส่เชื้อเห็ดลงไปในรูไม้ที่เจาะแล้วประมาณ 10 เมล็ด แล้วนำขี้เลื่อยของไม้ที่เจาะแล้วใส่ลงไปใส่จนแน่น
- หลังจากนั้นใช้ปูนซีเมนต์ผสมทรายอัตราส่วน 1 : 1 คลุกน้ำหมาด ๆ ปิดรูที่ใส่เชื้อเห็ดแล้ว หรือปูนยาแนวกระเบื้อก็ได้
-จากนั้นนำขอนเห็ดไปเก็บพักไว้ในที่ร่ม หรือ ใต้ต้นไม้เพื่อเป็นการบ่มเชื้อเห็ด และ ควรรดน้ำให้ ขอนเห็ดประมาณ 5 – 10 วัน รดสักครั้ง หรือถ้าเห็นว่าขอนแห้งเกินไป ก็สามารถรดน้ำได้เลย

การบ่มเชื้อ

- การวางขอนเห็ด โดยวางขอนไม้ให้เป็นซ้อนกันเป็นสี่ด้าน ไม่ให้ถูกแสงแดด เพราะจะทำให้ขอนไม้แห้งเร็วเกินไป เชื้อเห็ดจะเจริญขยายเส้นใยไม่ได้เต็มที่ การบ่มพักเชื้อจะใช้เวลานาน 2 - 3 เดือน หรืออาจนานกว่านี้ ขึ้นอยู่กับขนาดของขอนไม้ ถ้าขอนไม้ใหญ่ใช้เวลานานขึ้น เพราะเชื้อเห็ดจะอาศัยน้ำเลี้ยงจากเปลือกไม้เป็นอาหาร ดังนั้นถ้าขอนไม้แห้งเร็วเกินไปควรรดน้ำช่วยด้วย
- เมื่อเชื้อเห็ดเจริญได้ที่ และเปลือกไม้เริ่มผุจนย่างเข้าถึงฤดูฝน เห็ดก็จะออกดอกขึ้นมาเอง โดยไม่ต้อง รดน้ำ ปล่อยให้เห็ดเกิดดอกตามธรรมชาติ ซึ่งผลปรากฏว่า เห็ดออกดอกได้ปีละ 3 - 5 ครั้ง และ ผลผลิตต่อขอนก็เพิ่มจำนวนมากขึ้นกว่าเดิมมาก โดยช่วงเวลาที่เห็ดออกดอกได้ดีเป็นช่วงเวลากลางคืน ถึงเช้ามืด

แต่ปัจจุบันนี้ การเพาะเห็ดขอนขาว เขามีการเพาะเห็ดขอนโดยใช้ก้อนเชื้อ เหมือนเห็ดนางฟ้ากันแล้ว แต่ต้องทำโรงเรือนนะ แล้วการเพาะโดยใช้ก้อนเชื้อ จะให้ผลผลิตที่ดีกว่า การเพาะแบบใช้ขอนไม้

ราคาขายส่งกิโลกรัมละ 55-60 บาท ขายปลีก กิโลกรัมละ 80-100 บาท ซึ่งหากเป็นช่วงฤดูหนาวจะมีราคาถึงกิโลกรัมละ 120-130 บาท